امروزه در مرغداری ها برای توزیع دان در سالن به جای روش های سنتی، از دانخوری ها استفاده می شود. دانخوری ها به دو گروه دستی و اتومات تقسیم می شوند. در مرغداری های صنعتی و نیمه صنعتی، به دلیل مزایا و برتری های سیستم دانخوری اتوماتیک غالبا از این نوع دانخوری استفاده می شود.

انواع سیستم دانخوری مرغداری قابل ارائه در هایپر صنعت فامکو به شرح زیر می باشد:

• دانخوری سطلی مرغداری
• دانخوری ناودانی مرغداری
• دانخوری بشقابی اتوماتیک
• دانخوری زنجیری مرغداری
• دانخوری بلدرچین
• دانخوری جوجه
• دانخوری اوگر

مشخصات فنی دانخوری مرغداری

مواد خوراکی و دان طیور بخش عمده ای از هزینه های تولید را شامل می شود. یکی از راه های کاهش هزینه تولید، جلوگیری از اتلاف مواد خوراکی می باشد، به گونه ای که در عین ترغیب پرنده ها به مصرف بیشتر خوراک و افزایش سرعت رشد، از اتلاف خوراک نیز جلوگیری گردد. از خصوصیات یک دانخوری مرغداری مناسب، به موارد زیر می توان اشاره کرد.

مشخصات فنی سیستم دانخوری مرغ 

• سیستم دانخوری بشقابی با بشقاب طرح بیگ هردسمن در 5 خط بدون تابلو برق. برای سالن به طول 60 متر به عنوان مثال: 96 بشقاب در هر خط و 384 بشقاب در یک سالن
• طراحی مخصوص بشقاب دارای مهره تنظیم دان در 6 درجه متناسب با سن پرنده و کشویی مسدود کننده قطع دان
• شستشوی آسان به علت ساخت با بهترین مواد اولیه تولید دانخوری بشقابی
• ضریب تبدیل پایین تر دان و طول عمر طولانی
• الکتروموتور گیربکس ساخت ایران و یا چین
• دارای اوگر دانخوری سایز 45
• دارای کنترل سنسور مکانیکی در انتهای خط سیستم دانخوری
• وینچ گیربکس سقفی با قابلیت تنظیم ارتفاع آسان خط دانخوری (هرخط دارای وینچ مجزا می باشد)
• هر خط سیستم دانخوری دارای هاپر 100 کیلویی با قیف مربوطه به قفل و مجهز به گوی چدنی جهت جلوگیری ار کلوخه شدن دان

ویژگی های استفاده از دانخوری مرغداری

• استحکام و کیفیت بالا که عمر مفید آن را افزایش می دهد.
• طراحی مناسب جهت پر شدن مستمر دانخوری مرغداری.
• عدم ریزش مواد خوراکی از دانخوری
• قابلیت تنظیم برای دوره های مختلف رشد پرنده
• امکان شستشو و ضد عفونی آسان دانخوری
• دسترسی آسان پرنده به دان و حداقل نیاز به جابجایی دانخوری و نیروی انسانی.

با توجه به نیاز های دوره های مختلف رشد از دانخوری مرغداری مختلف، استفاده می گردد. معمولاْ برای هفته اول جوجه ها از سینی های بزرگ با قطر 40 سانت استفاده می شود و ظرفیت هر سینی حدود 50 جوجه است تا جوجه ها به راحتی بتوانند داخل آن رفته و از خوراک استفاده نمایند. این سینی ها، از جنس پلاستیک قابل شستشو و ضد عفونی، هستند که بطور مرتب توسط کارگر ماهر شستشو و ضد عفونی می شود. بعد از گذشت این مرحله با توجه به وسعت تولید و میزان هزینه و شرایط تولید کننده از سیستم های دانخوری دستی یا دانخوری اتوماتیک استفاده می شود.

انواع سیستم دانخوری مرغداری

1. دانخوری دستی (دانخوری سطلی)
2. دانخوری ناودانی
3. دانخوری زنجیری
4. دانخوری اوگر

دانخوری دستی

دانخوری مرغداری دستی (دانخوری سطلی)، از یک محفظه استوانه ای پلاستیک یا گالوانیزه تشکیل شده که یک بشقاب در زیر آن قرار دارد و میزان ریزش دانه با پیچ قابل تنظیم است.

با آویزان نمودن دانخوری سطلی می توان میزان ارتفاع آن را تنظیم کرد که باعث کاهش آلودگی بشقاب شده و از هدر رفت دان جلوگیری می شود. با توجه به اینکه در تعداد جوجه کم از دانخوری دستی استفاده می شود میزان هزینه به ازای هر پرنده نسبت به روش های دانخوری اتوماتیک بسیار کمتر بوده و فضای کمی را اشغال می کند.

دانخوری دستی در ظرفیت های مختلف

دانخوری ناودانی

دانخوری ناودانی از جنس ورق گالوانیزه می باشد که به شکل ناودان ساخته می شود و خوراک توسط کارگر داخل آن ریخته می شود. دانخوری ناودانی در اندازه ها و ابعاد مختلف با توجه به نیاز مرغداری ساخته می شود که طول آن از 80 سانتیمتر و عرض آن 10 سانتیمتر برای جوجه شروع می شود و برای مرغ های تخم گذار و گوشتی به 20 سانتی متر می رسد. برای جلوگیری از ورود پرنده به داخل آن از حفاظ های میله ای استفاده می شود. این دانخوری ها را با تنظیم پایه ها، می توان برای دوره های مختلف رشد استفاده کرد. دانخوری ناودانی، براحتی شستشو و ضدعفونی شده و قابلیت جابجایی دارد.

استفاده از روش خوراک دهی با دانخوری سطلی در مرغداری های بزرگ، نیاز به تعداد زیاد کارگر دارد و مدت زمان زیادی نیز صرف غذا دهی در هر وعده خواهد شد. این انتخاب نادرست موجب هدر رفتن بخشی از دان و عدم رسیدگی مطلوب به پرنده ها می شود که رشد غیر یکنواخت جوجه ها را به همراه دارد، بنابراین در مرغداری ها از دانخوری های اتوماتیک نظیر دانخوری زنجیری یا دانخوری بشقابی (دانخوری بشقابی اوگر) استفاده می شود. از مزایای دانخوری بشقابی اتوماتیک، نیاز کمتر به نیروی کارگری، افزایش ضریب تبدیل و افزایش عملکرد پرنده بدلیل توزیع یکنواخت خوراک می باشد. در ادامه دانخوری زنجیری و دانخوری بشقابی اتوماتیک تشریح می شود.

دانخوری زنجیری مرغداری (دانخوری زنجیری اتوماتیک)

سیستم دانخوری زنجیری اولین سیستم دانخوری اتوماتیک مرغداری می باشد که به خاطر سهولت کار و امکان تولید آسان آن مورد استقبال مرغداران قرار گرفته است. دانخوری زنجیری توسط الکتروموتور و گیربکس در کل سالن مرغداری حرکت می کند و از مخزن ذخیره دان (هاپر) تغذیه شده و عمل توزیع دان را در کل سالن انجام می دهد.

جنس دانخوری زنجیری، معمولاْ از ورق های گالوانیزه ضد زنگ می باشد و ارتفاع نوار نقاله زنجیری توسط پایه ها تنظیم می شود که در فواصل مشخص با توجه به سن جوجه ها، دارای درجه بندی می باشند.

دانخوری زنجیری اتوماتیک

مزایای سیستم دانخوری زنجیری

1. نسبت به روش تغذیه دستی بسیار آسان تر بوده و توزیع دان بهتری دارد.
2. با توجه به درجه بندی پایه ها تنظیم ارتفاع یکنواختی دارد که پرندگان به راحتی به غذا دسترسی داشته باشند.
3. تعمیر و نگهداری دانخوری زنجیری، آسان بوده و اکثر کارگران مرغداری می توانند معایب اولیه آن را برطرف کنند.
4. دان خوری زنجیری با توجه به حرکت نقاله ای، به راحتی شستشو و ضدعفونی می شود و برای شستشو و ضد عفونی، نیازی به جمع آوری آن از داخل سالن نیست.

معایب سیستم دانخوری زنجیری

با توجه به محاسن ذکر شده برای سیستم دانخوری زنجیری، معایب متعددی نیز می توان برای آن ذکر کرد.

1. در تغذیه با سیستم دانخوری زنجیری، پرنده هایی که در ابتدای مسیر تغذیه قرار دارند معمولاْ از غذای با کیفیت تر و بیشتری برخوردارند و خوراک با کیفیت پایین به انتهای مسیر می رسد که این عامل باعث رشد نامتوازن جوجه ها می شود.
2. دانخوری زنجیری با توجه به مکانیزم مکانیکی و زنجیری آن، دارای استهلاک بالا می باشد و هزینه تعمیرات و نگهداری آن از سیستم دانخوری بشقابی (اوگر) بیشتر است.
3. با توجه به شکل ساختمانی و محدودیت ارتفاع دانخوری زنجیری، برای اوایل دوره رشد جوجه نمی توان از این روش استفاده کرد.

دانخوری اتوماتیک بشقابی (دانخوری اوگر)

دانخوری بشقابی اوگر جدیدترین مکانیزم دانخوری مرغداری می باشد که برای دانخوری مرغ، دانخوری بلدرچین و دانخوری بوقلمون استفاده می شود. طراحی سیستم این دانخوری اتوماتیک بر اساس توزیع یکنواخت دان با توجه به سن پرنده و کنترل دقیق مقدار مصرف خوراک می باشد. نحوه کار دانخوری بشقابی اتوماتیک به گونه ایست که دان از طریق لوله و مارپیچ داخل آن بطور یکنواخت در تمامی سالن توزیع شده و داخل بشقاب ها می ریزد. هر خط دانخوری بشقابی مرغداری، توان خود را از یک موتور و گیربکس یک اسب بخار دریافت می کند. خوراک از طریق هاپر در ورودی لوله تغذیه دانخوری بشقابی قرار می گیرد، فنر مارپیچ داخل لوله از طریق شفت موتور و گیربکس دوران کرده و باعث حرکت به جلو دانه ها می شود. در فواصل معین، بشقاب دانخوری نصب شده و از سوراخ ایجاد شده در لوله، دان به قسمت قیفی بشقاب میریزد تا پر شود و با پر شدن هر بشقاب دان به بشقاب بعدی منتقل می شود و به همین منوال تا انتهای خط همه بشقاب ها پر می شوند. با رسیدن دان به بشقاب آخری سیستم بطور خودکار قطع می شود و از هدر رفت خوراک جلوگیری می شود. با مصرف دان داخل بشقاب ها مجدد سیستم شروع به کار می کند. خطوط دانخوری بشقابی مرغداری توسط سیم بکسل از سقف آویزان می شود و ارتفاع قرار گیری بشقاب ها به تناسب سن جوجه ها توسط وینچ برقی تنظیم می گردد.

مشخصات سیستم دانخوری بشقابی اتوماتیک (دانخوری بشقابی اوگر)

1. توزیع یکنواخت دان در کل سالن که باعث یکنواختی رشد پرنده ها می شود.
2. قابلیت تنظیم تغذیه بشقاب ها در 6 حالت به نسبت میزان مصرف پرنده.
3. قابلیت تنظیم ارتفاع دانخوری بشقابی، توسط وینچ برقی با توجه به سن پرنده
4. کنترل دقیق میزان مصرف دان.
5. عدم اتلاف خوراک
6. قابلیت استفاده از چند روزگی جوجه ها تا پایان دوره رشد.
7. قطع کن مجزا برای هر بشقاب که با پر شدن بشقاب های تغذیه قطع خواهند شد و باعث جلوگیری از تلفات دان می گردد.
8. تعمیرات و نگهداری آسان و تعویض سریع قطعات معیوب
9. امکان دسترسی به دان توسط پرنده در تمامی جهات
10. دارای کنترل دان در انتهای خط
11. عدم آلودگی بشقاب ها توسط پرنده
12. به ازای هر 50 مرغ گوشتی، یک بشقاب در نظر گرفته می شود که در مقایسه قیمت دانخوری بشقابی با قیمت سایر سیستم های دانخوری، حداقل هزینه را در بر می گیرد.